Ngày em xa của Nguyễn Bùi Vợi
Anh bồn chồn như thuở mới yêu em
Nghe thật buồn cười mà lạ thế
Mười hôm em đi không thư không điện
Anh vào ra tha thủi một mình
Sáng đi làm bước dưới cây xanh
Hoa chúm chím dạ nào ngắm nữa
Trưa về nhà cơm không đúng bữa
Bát mì này em nấu thì ngon
Có những chiều Hà Nội hoàng hôn
Anh tha thẩn như ngày nào đi đón
Người xuôi ngược, ngược xuôi hờ hững
Nghe trong mình thấm thía cô đơn
Ðêm anh thức với trang sách khuya hơn
Những buồn vui nào có ai chung đọc
Ngày bạn đến đưa vé mời xem kịch
Anh không quen vào nhà hát một mình
Em ở nhà có lúc anh gắt con
Bố có giận còn nương níu mẹ
Nay anh bù cho lòng con trẻ
Một chút em thôi cũng khó khăn rồi
Ngày nắng đem chăn chiếu ra phơi
Tuần đôi bận lau nhà thay vỏ gối
Thay việc em làm mà không thay nổi
Cái tảo tần rất mẹ ở trong em.
Ðâu phải đến bây giờ tôi mới biết "Ngày em xa" của Nguyễn Bùi Vợi. Trong trí nhớ của mình, tôi đã lưu giữ hơn thập niên rồi kể từ khi bài thơ được giới thiệu trên nhiều báo và tuyển thơ. Sức truyền cảm của bài thơ thật lạ. Ðọc xong tôi nhập tâm liền. Sự thường khi đã nhập tâm rồi thì khó mà quên được. Cao hứng ngâm nga, lần nào tôi cũng thưởng thức trọn vẹn hương vị đậm đà đằm ngọt mà bài thơ đem lại.
Nguyễn Bùi Vợi viết bài thơ này khi nhà thơ đã xấp xỉ năm mươi. Mới hay, tình yêu đâu có già theo tuổi. Chả thế mà người đời nói rất đúng rằng, nhà thơ luôn trẻ mãi. Tình yêu là quà tặng của cuộc sống, ai biết nâng niu gìn giữ, nó sẽ là vị thuốc thần diệu làm đẹp cuộc sống lên. Trong quan hệ vợ chồng, khi mạch suối tình luôn dạt dào tuôn chảy thì nghĩa phu thê càng da diết mặn mà. Chị Từ, vợ anh đi công tác, xa nhà mười hôm không thư, không điện anh đã thấy thiếu vắng bồn chồn, "vào ra tha thủi". Những lúc ấy cảnh vật thiên nhiên đâu thấu hiểu lòng người đang trống trải cô đơn. Cây vẫn xanh trong mỗi sáng đi làm. Hoa chúm chím như cô gái dậy thì khoe vẻ đẹp xinh tươi, nhưng lòng người đang lúc buồn thì chẳng thiết gì đến ngắm nhìn nữa. Thiếu bàn tay đảm đang của người vợ làm bếp, ăn không đúng bữa đã đành, lại chẳng thấy ngon. Nếp sinh hoạt thường ngày bị xáo trộn. Ðúng quá! Ở CÁI TUỔI MÀ CON người ai không muốn bên nhau, nên xa nhau dẫu chỉ là mười hôm thôi cũng đủ "nghe trong mình thấm thía cô đơn" rồi. Ðêm, anh thức với trang sách cùng những buồn vui lại thiếu chị chung niềm chia sẻ. Bạn đến đưa vé mời xem kịch "anh không quen vào nhà hát một mình". Người đọc rất quý trọng và đồng cảm nghĩa cử đó ở anh. Lại nữa, thương con khi mẹ vắng nhà, anh càng cố công chăm chút con hơn với trách nhiệm và tấm lòng của người cha, những tưởng thay chị "làm mẹ", hầu mong "bù cho lòng con trẻ" nhưng đâu có dễ dàng... Và, anh thấy có cái gì không ổn nên tự thú nhận "một chút em thôi cũng khó khăn rồi". Ðã thế, công việc nhà cũng không thể bỏ xuôi, phải quán xuyến tất cả những thứ rất là "phụ nữ":
Ngày nắng đem chăn chiếu ra phơi
Tuần đôi bận lau nhà thay vỏ gối
Là đàn ông có sức, có vóc, anh làm hết mọi việc, chỉ trừ có một việc anh không làm nổi. Ðó chính là "cái tảo tần rất mẹ ở trong em", và cũng là cái khác biệt mang tính đặc trưng của người phụ nữ mà anh đã nhận ra.
Hơn ai hết, nhà thơ là người nói lên được bằng thơ những điều mình cảm, mình nghĩ, qua đó thể hiện tiếng lòng cho muôn người. "Ngày em xa" không cầu kỳ, tán rỗng, không lên gân đánh đố ai, đọc lên cảm ngay, càng đọc càng lắng cảm bởi những ý tưởng sâu sắc tràn đầy tình đời, tình người. Thơ hay, vì thế, đem đến cho người đọc một quan niệm đạo đức đúng, một cách sống đẹp để làm sao mọi người đối xử với nhau tốt hơn, nhân ái hơn. "Ngày em xa" chân chất, mộc mạc nhưng là sự chân chất, mộc mạc của ngôn từ và độ trải nghiệm đã đến mức nhuần nhị.
Toàn bộ bài, từ cấu tứ đến lời thơ có gì lạ đâu, nhưng sao vẫn lâng lâng tâm hồn người đọc. Phải chăng lẽ chân thành của tình yêu tha thiết, chung thuỷ của nghĩa vợ chồng đã là một sự cảm hoá lớn đến với mọi trái tim. Muôn thuở là vậy. Phải đi vào lòng người, đánh thức chân tâm, làm cho mọi trái tim rung động lên, xao cảm lên. Cái đẹp tình yêu được chuyển hệ, thăng hoa làm cho ý tưởng bài thơ đạt đến độ hoàn hảo của nó.
Thiết tưởng, không thể thiếu được "Ngày em xa" trong hành trang người yêu thơ.
(Lời bình của Minh Quang- báo Phụ nữ Việt Nam 2001)
Chuyên mục này được cập nhật vào thứ Tư hàng tuần
Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn