Tuổi mười lăm, em lớn từng ngày
Một buổi sớm, em bỗng thành thiếu nữ
Hôm ấy vào mùa thu, anh vẫn nhớ
Hoa sữa thơm ngây ngất quanh hồ.
Tình yêu đầu mang hương sắc mùa thu
Mùi hoa sữa trong áo em và mái tóc
Tình yêu đầu tưởng không gì chia cắt
Vậy mà tan trong gió mong manh.
Tại vầng trăng? Tại em hay tại anh?
Tại sang đông không còn hoa sữa?
Tại siêu hình? Tại gì không biết nữa
Tại con bướm vàng có cánh nó bay.
Ðau khổ nhiều nhưng éo le thay
Không phải thời Romeo và Juliét
Nên chẳng có đứa nào dám chết
Ðành lòng thôi mỗi đứa một phương.
Chỉ mùa thu vẫn trọn vẹn yêu thương
Hương hoa sữa cứ trở về mỗi độ
Hương của tình yêu đầu nhắc nhở
Có hai người xưa đã yêu nhau.../.
Nguyễn Phan Hách
Bài thơ có 3 nhân vật: cô bé, cậu bé và hoa sữa. Cả ba đều ở thời khắc đẹp nhất của đời mình: Cô bé với "tuổi mười lăm em lớn từng ngày", một sáng mùa thu thức dậy, bỗng thấy mắt mình xa xăm hơn, má mình hồng hơn, tóc mình mượt hơn và tim mình đập rộn ràng hơn. Và cậu bạn láng giềng bất ngờ phát hiện ra một điều bí mật: "em bỗng thành thiếu nữ". Thời khắc lịch sử ấy - một buổi sáng mùa thu với "hoa sữa thơm ngây ngất quanh hồ". Nhà thơ Nguyễn Phan Hách không xác định rõ địa điểm xảy ra câu chuyện tình thơ mộng này, nhưng ta vẫn linh cảm anh đang viết về Hà Nội, nơi có nhiều hàng cây hoa sữa mọc bên hồ: hồ Hoàn Kiếm, hồ Trúc Bạch, Hồ Tây... Cứ mỗi độ thu về, hoa sữa toả hương thơm phảng phất, tinh khiết như tâm hồn người thiếu nữ ở tuổi dậy thì. Mùi hoa sữa "trong áo em và trong mái tóc" là chất keo vô hình dính kết hai người, tạo nên "tình yêu đầu mang hương sắc mùa thu", một tình yêu trong sáng, đẹp đến hồn nhiên đến "không gì chia cắt".
Nhưng rồi, mùa thu đi qua, mùa đông lạnh lẽo tràn đến, hoa sữa rụng hết. Trăng thu tròn vành vạnh rồi cũng khuyết. Con bướm vàng mỏi cánh rồi cũng bay đi. Tất cả, tất cả lực lượng ngỡ như "siêu hình" ấy đã tạo nên một sự thật phũ phàng: Tình yêu đầu... tan trong sương khói mong manh. Trước cảnh ấy, chàng trai hay chính tác giả đã ngỡ ngàng biết bao, đã đau đớn biết bao. Anh hỏi trời, anh hỏi đất, anh hỏi người. Những dấu hỏi như những chiếc lưỡi câu sắc nhọn móc vào trái tim anh thành những vết thương lòng nhức nhối. May thay, thời thế đã khác xưa, cách nhìn cũng đã khác xưa: Không phải thời Romeo và Juliet
Nên chẳng có đứa nào dám chết
Ðành lòng thôi mỗi đứa một phương.
Rồi thời gian sẽ là người thầy thuốc tài hoa nhất chữa khỏi vết thương lòng ấy. Tuổi trẻ với nguồn sinh lực dồi dào sẽ tự chữa khỏi vết thương lòng cho mình.
Tất cả sẽ trôi đi trong dòng đời vô tận, nhưng những kỷ niệm đẹp nhất của tuổi thanh xuân vẫn còn lưu lại:
Chỉ mùa thu vẫn trọn vẹn yêu thương
Hương hoa sữa cứ trở về mỗi độ.
Chính vì vậy sau khi bài Hoa sữa của nhà thơ Nguyễn Phan Hách ra đời đã được phổ thành bài hát. Hoa sữa đã trở thành biểu tượng của những mối tình đầu của trai thanh gái lịch đất Hà thành:
Hương của tình yêu đầu nhắc nhở
Có hai người xưa đã yêu nhau./.
Lê Quốc Hán
Chuyên mục này được cập nhật vào thứ Tư hàng tuần
Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn