PRÔMÊTÊ
Trong văn học phương Tây, người đọc thường gặp điển tích Prômêtê "ngọn lửa Prômêtê", "tinh thần Prômêtê", "thời đại Prômêtê" để nói tinh thần sáng tạo, ý chí bất khuất và rộng ra, văn minh, tiến bộ, tự do.. Prômêtê là một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp.
Truyền thuyết Prômêtê ăn trộm lửa của Trời, trao cho loài người rồi bị Trời trừng phạt, kể rằng Dơt nặn ra loài người, một sinh vật yếu đuối, không có khả năng gì để tồn tại và tự bảo vệ trước sóng gió, bão bùng và trước sự đe doạ của bao thú vật to, khoẻ, có sừng, có nọc độc, có nanh vuốt, biết bơi dưới nước, biết leo trèo. Thần Prômêtê thương loài người, luôn luôn tìm cách làm cho loài người đỡ khổ cực. Một lần, Thần giết con bò rất béo, lừa cho Dơt chọn được phần gồm toàn xương xẩu, gân và vó, còn phần nạc ngon nhất cho loài người. Dơt càng tức giận "Ðã thế, không bao giờ ta cho lửa loài người; chúng nó sẽ sống trong tối tăm, ngu dốt, khổ cực". Thần Prômêtê biết ý đồ độc ác ấy, một hôm, lúc thiên đình vắng vẻ, chàng châm ngọn lửa, giấu kín trong ruột một loại cây sậy, rồi chạy như bay xuống trần thế, không ai hay biết gì hết. Thần trao ngọn lửa thiêng cho loài người. Ngay đêm hôm ấy, Dơt thấy dưới mặt đất, những đốm lửa nghìn nghịt như sao sa. Dơt uất ức hét ầm ầm "Thế là loài người có lửa, ta không thể tiêu diệt loài người được nữa; có lửa, con người sẽ sánh ngang thần thánh. Ôi! tai họa! Ôi! tai hoạ! Nhưng không, không! Ta sẽ làm cho loài người đau khổ, ta sẽ trừng trị Prômêtê". Dơt tức khắc cho gọi thần thợ rèn chân thọt là Hêphaixtôt đến và ra lệnh nặn một thiếu nữ xinh đẹp tuyệt vời, tóc như làn mây nhẹ, thân nàng óng ả như dòng suối lượn, tiếng nói thánh thót như chim ca, hai con mắt xanh biếc như biển cả- nàng Păngđo tuyệt thế giai nhân. Xưa nay, mặt đất chỉ rặt là đàn ông. Khi Păngđo xuất hiện, người đàn ông say đắm, không rời nàng một bước. Sức quyến rũ của Păngđo vô cùng kỳ diệu, nhưng nàng là một tai hoạ cho người đàn ông, nàng lừa dối, nên là nguồn gốc của mọi khổ đau mà người đàn ông phải chịu. Mặt khác, Dơt ra tay trừng trị Prômêtê. Dơt cho giải thần đến một đỉnh núi cao chót vót ở dãy Côcadơ hoang vu, xa tít mù tắp và ra lệnh cho thần thợ rèn Hêphaixtôt đóng đinh xiềng chàng vào núi đá. Prômêtê ngày bị mặt trời thiêu đốt, đêm rét buốt thấu đến xương tuỷ. Hàng ngày, một con đại bàng khổng lồ do Dơt sai đến, mổ bụng và ăn buồng gan của chàng. Song, thật kỳ diệu, buồng gan của vị thần bất tử đêm lại mọc ra, đầy đủ và tươi rói. Những cực hình kinh khủng ấy không thể khuất phục thần Prômêtê kiên cường. Prômêtê không run sợ. Chàng hiên ngang, không chịu nói một lời van xin. Bao nhiêu thế kỷ trôi qua, Prômêtê vẫn là Prômêtê bất khuất. Cuối cùng, Dơt chịu thua Prômêtê. Thần Hêraclet đến dãy núi Côcadơ, giương cung bắn chết Ðại bàng, trèo lên núi phá xiềng. Prômêtê được trả lại tự do.
(theo Ðiển tích văn học- NXB Văn học 1996)
Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn