Trong đời sống, chúng ta thường bắt gặp những thành ngữ như: Giấc Nam Kha, Tây Thi, Nguyệt Lão, Liễu Chương Ðài ... hoặc Prômêtê, Gót Asin, Hồng Thủy ... hoặc Tú Bà, Chí Phèo, Xuân Tóc Ðỏ ... Ðó là những Ðiển tích, lấy trong văn hóa cổ, kim của Trung Quốc, phương Tây, Việt Nam, thường là những tên người, tên đất, những hình tượng văn học trong thần thoại, truyền thuyết, văn học, lịch sử ..., đầy tính thơ ca và chứa đựng biết bao ý nghĩa sâu xa.

     Với mong muốn làm phong phú thêm vốn sống của bạn đọc, góp phần nhỏ bé nâng cao trình độ hiểu biết văn hóa nhân loại, chuyên mục "Ðiển tích Văn học" của NetCodo ra đời với mục đích ấy. Hàng tuần, vào ngày thứ Bảy, mời các bạn đến với chuyên mục của chúng tôi!

CUỘI NGỒI gốc cây đa  

     Mùa thu mỗi đêm rằm, mọi người thường nhìn lên mặt trăng tròn, thấy bóng đen lờ mờ trên Cung Trăng hình cây đa và hình một người dưới gốc, bên bó củi. Tiếng hát ở đâu vang tới:

Thằng Cuội ngồi gốc cây đa
Bỏ trâu ăn lúa gọi cha ời ời...

       Nhà thơ Tản Ðà viết một bài thơ nhan đề" Muốn làm thằng cuội", mở đầu bằng câu:

Ðêm thu buồn lắm chị Hằng ơi,
Trần thế nay em chán nửa rồi...

       "Thằng Cuội", "Cung trăng", "Cây đa" lấy ở tích truyện sau đây:

       Ngày xửa, ngày xưa, Cuội cũng ở dưới trần gian như mọi người chúng ta. Chàng làm nghề đốn củi, sáng sáng vác rìu trên vai vào rừng, tối tối trở về với bó củi nặng trên vai. Một hôm, chàng rẽ sang lối khác, cây rậm rạp hơn, bỗng dưng thấy con hổ con, bụ bẫm, xinh xẻo đang đùa giỡn trước hang. Chàng khẽ nhón bước đến gần, rồi"phập"," phập", chàng nhảy bổ vào chém bốn nhát rất gọn; bốn con hổ lăn quay xuống đất. Ngay lúc đó, một tiếng "xoạt", hổ mẹ về. Cuội chỉ kịp vứt rìu, leo thoăn thoắt lên một cây cao gần đấy. Leo đến một chạc ba khá cao, chàng ôm cành cây nhìn xuống. Hổ mẹ lông vàng mướt vằn đen đang ngửi hít từng đứa con, rồi chạy đến một cái cây cách đấy vài ba chục thước, nghển cao đầu dùng miệng hái lá cây, rồi quay trở lại; nó nhai lá mớm cho đàn con. Lạ lùng làm sao, bốn chú hổ con mở mắt. Mẹ hổ thấy nơi này nguy hiểm, nó vẩy đuôi rồi dẫn đàn con đi nơi khác. Ðợi mẹ con hổ đi xa. Cuội tụt xuống đất; chàng lấy rìu, đến gốc cây thuốc thần, đào một rãnh nhỏ quanh gốc cây. Một lát cây nghiêng và đổ. Chàng ôm lấy cây, vác về nhà trồng. Ðến cửa rừng, Cuội thấy một ông cụ nằm co quắp dưới một gốc cây, một manh chiếu đắp trên người. Cuội đến gần thấy mắt cụ đã nhắm, da tái xám; chắc đây chỉ là cái xã chết. Chàng đặt cây xuống, để tay lên mũi ông cụ: quả ông đã chết. Chàng ngắt mấy lá cây, bỏ vào miệng nhai rồi nhét vào miệng ông cụ; ông mở mắt ngồi nhổm dậy, ngơ ngác nhìn xung quanh. Nhìn Cuội rồi nhìn cây, ông nói:

         -Cám ơn, cám ơn cháu đã cứu sống ta. Hoá ra, cháu tìm được cây đa thuốc thần ở trong rừng này ư? Thật nhờ hồng phúc mà ta gặp được cháu. Cháu mang cây thuốc này về chăm bón, cứu lấy người trong thiên hạ. Cháu nhớ kỹ điều này:"Ta nghe nói tưới cây bằng nước bẩn, cây đa sẽ bay lên trời mất. Cháu hãy nhớ kỹ!"
     
            Ông cụ cám ơn Cuội lần nữa rồi chống gậy đi vào rừng. Cuội sung sướng vác cây đa về nhà, trồng trước căn nhà tranh của mình bên phía Ðông, cạnh giếng nước. Ngày ngày, trước khi đi đốn củi, nhớ lời ông cụ dặn, chàng múc mấy gàu nước giếng trong suốt tưới cây. Vốn tính hào hiệp, thương người, Cuội nghe nói ở đâu có người vừa chết là mang lá cây đến ngay; và vùng Cuội ở, hễ có người chết cũng mang đến nhà Cuội để xin Cuội cứu sống. Biết bao nhiêu người đã được chàng "cải tử hoàn sinh". Tiếng tốt của chàng Cuội lan khắp kẻ chợ, vùng quê. Một hôm, thấy một con chó chết trôi ngoài sông. Cuội vớt lên, mang về nhà cứu chữa. Chó sống lại. Từ đó, đi đâu, suốt ngày chó quấn quýt bên Cuội. Cuội đã có bạn. Một hôm, đôi bạn đi chơi xa, bỗng trong một căn nhà bên bờ sông có tiếng khóc nấc lên khe khẽ. Cuội mở cổng vào, một cô gái da trắng bệch, tóc xoã ướt lướt thước nằm trên giừơng kê giữa nhà. Ông cụ chủ nhà bảo chàng:

            - Con gái tôi vớt củi ngoài sông, chẳng may gặp chỗ nước xoáy mạnh...Tôi chỉ có một mình cháu. Nói vậy ông cụ lại khóc.

            Cuội vội lấy trong túi ra mất lá thuốc quý cho thiếu nữ uống. Một lát, da dẻ cô hồng dần trở LẠI, ĐÔI MẮT TO VÀ ĐEN LONG LANH. CÔ BẼN LẼN NGỒI DẬY. ÍT lâu sau, để trả ơn chàng, ông cụ gả cô con gái xinh đẹp cho Cuội. Vợ chồng Cuội sống với nhau rất hạnh phúc. Song, Cuội nào ngờ bọn trai làng đó, xưa nay vẫn ngấp nghé cô gái, nay cô lấy Cuội, đâm ra ghen ghét. Chúng quyết phá tan hạnh phúc của chàng. Một hôm như thường ngày Cuội cùng chú chó yêu quý vào rừng kiếm củi, bọn trai côn đồ, mặt mũi bôi nhọ nhem, xông vào nhà Cuội, giết chết vợ Cuội; chúng nham hiểm moi sạch ruột gan cô, vứt xuống sông để Cuội không cứu được nàng. Về nhà, thấy xác vợ chàng vô cùng khủng khiếp, vội hái lá thuốc, cho nàng uống. Nhưng bởi chưng ruột gan mất cả, thuốc trở thành vô hiệu. Cuội khóc lóc thảm thiết. Con chó trung thành lóng lánh nước mắt, xin chàng mổ bụng mình, lấy ruột gan của mình nhét vào bụng cô chủ. Không biết làm thế nào khác, Cuội đành lấy ruột của chó lắp vào bụng vợ. Kỳ diệu thay, sau khi uống lá thuốc thần, vợ chàng sống lại. Nghĩ xót thương con chó, chàng nặn một một ruột bằng đất, nhét vào bụng Vện, Vện cũng sống lại. Nhưng từ đó Vện chẳng quấn quýt chàng như xưa; lắm khi nó lơ đãng, sủa ầm ĩ khi chàng ở rừng về. Vợ chàng cũng thay đổi tính tình; nàng hay quên, chẳng đảm đang như ngày trước. Nàng nhớ việc này quên việc khác. Chàng Cuội rất lo cho cây đa thần. Chàng dặn vợ luôn luôn nhớ:

            "Có đái thì đái phía Tây. Chớ đái phía Ðông cây bay lên trời".
      
            Một buổi chiều gần tối, vợ Cuội quên lời chồng dặn, đi giải phía Ðông, nơi trồng cây đa. Tức thì một trận gió nổi lên, đất quanh gốc đa rạn vỡ, bắn tứ tung, gốc đa xoay chuyển ầm ầm, cành cây, lá cây rít lên ghê sợ. Vừa lúc ấy, Cuội bước vào cổng. Chàng đoán biết ngay việc gì đã xảy ra đến nông nổi này. Cứ gánh củi trên vai, chàng bíu lấy rễ cây đa còn lơ lửng, trên đầu chàng, định kéo xuống. Cây đa cứ từ từ bay lên trời. Chàng tiếc cây thuốc thần không chịu buông tay. Cây từ từ bay, bay mãi, bay mãi. Ðến cung trăng cây hạ xuống; Cuội ngồi xuống gốc đa, đặt bó củi bên cạnh.
    
            Từ đấy Cuội ngồi như vậy dưới gốc đa năm này qua năm khác, đời này qua đời khác. Những hôm trăng tỏ, chàng nhớ vợ, thương nhà, thương con Vện, chàng nhìn xuống mặt đất cho đỡ nhớ nhung. Người ta kể rằng, mỗi năm chàng ngắt một lá cây thuốc thần thả xuống trần gian, ai có diễm phúc bắt được, có thể cứu ngưới chết sống lại./                                                                   

                                                                    

[Kỳ trước][Trang chủ][Kỳ sau]

Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn