Lục bát cầu may của Bằng Việt
I.
Biết đâu say đắm vẫn còn
Thoảng cơn gió lạ nắng dồn sang mưa
Xế chiều quay lại giữa trưa
Ngậm ngùi nối lại thời chưa biết gì...
Ngậm ngùi ư? Ngậm ngùi chi?
Ngậm ngùi xong, để quên đi ngậm ngùi!...Biết đâu sau lớp tro vùi
Ngón tay em có phép cời lửa lên
Vô tình thoát tục thành tiên
Một đời Từ Thức, một duyên Giáng Kiều
Viễn du thay kiếp bọt bèo
Chân mây đầu sóng cũng liều... Biết đâu!II.
Cuộc đời đâu luận trước sau
Biết đâu hạnh phúc, biết đâu đọa đày...
Nếu làm mây, cứ như mây
Một mai tan xuống đất này, được không.Nếu em là kiếp bềnh bồng
Thì tôi vĩnh viễn phải lòng phù du
Nếu em khoát mở sa mù
Thì tôi vĩnh viễn hóa bờ bến xa.Cầu may tới cõi giao hòa
Cầu may có được ngôi nhà biết yêu!
(Rút trong Ném câu thơ vào gió
NXB Hội Nhà văn 2001)So với các thể thơ khác, những bài thơ lục bát mà nhà thơ Bằng Việt công bố không nhiều, nhưng chúng có nét riêng với sự tinh tế trong cảm xúc, sự độc đáo trong cấu tứ và sự hài hòa trong cách sử dụng ngôn từ. Bài thơ Lục bát cầu may hội tụ khá đầy đủ các đặc trưng trên.
Nhà thơ Bằng Việt sáng tác bài thơ này ở tuổi tri thiên mệnh, nhưng các cung bậc tình cảm được diễn tả trong bài thơ vẫn mang nhiều nét của mối tình đầu. Có một sự ngập ngừng e ngại, có một sự phấp phỏng đợi chờ. Năm lần sử dụng từ nghi vấn "Biết đâu" đã biểu đạt thần tình tâm trạng ấy. Khi tràn đầy ước mong, hy vọng: Biết đâu say đắm vẫn còn/ Thoảng cơn gió lạ nắng dồn sang mưa../ Biết đâu sau lớp tro vùi/ Ngón tay em có phép cời lửa lên/; khi thì tràn đầy quyết tâm: Viễn du thay kiếp bọt bèo/ Chân mây đầu sóng cũng liều... Biết đâu!; khi băn khoăn lo lắng: Cuộc đời đâu luận trước sau/ Biết đâu hạnh phúc, biết đâu đọa đày... Nhưng xuyên suốt bài thơ vẫn là niềm tin không gì lay chuyển nổi: Con thuyền tình yêu sẽ cập bến hạnh phúc.
Tuy nhiên, tình yêu trong Lục bát cầu may là tình yêu của người đứng tuổi: xế chiều quay lại giữa trưa/... nên cũng có những nét đặc trưng riêng. Những kỷ niệm về mối tình đầu, hình dáng thân yêu của người vợ cũ vẫn còn ẩn hiện trong khổ thơ đầu: Ngậm ngùi ư? Ngậm ngùi chi?/ Ngậm ngùi xong, để quên đi ngậm ngùi!... Nhưng thời gian sẽ chữa lành mọi vết thương lòng. Khi vô tình thoát tục thành tiên/ Một đời Từ Thức, một duyên Giáng Kiều, những nỗi đau kia sẽ hóa thành sương khói. Trong khổ thơ thứ hai, ngỡ như tác giả đang ở trong cảnh bồng lai với một tâm trạng mơ mộng hồn nhiên:
Nếu làm mây, cứ như mây
Một mai tan xuống đất này, được không.
Nếu em là kiếp bềnh bồng
Thì tôi vĩnh viễn phải lòng phù du
Nếu em khoát mở sa mù
Thì tôi vĩnh viễn hóa bờ bến xa.Nhưng dù đi lên tiên giới hay bay đến một xứ sở nào khác, cuối cùng nhà thơ vẫn quay về trái đất, về hiện thực với ước mơ nho nhỏ của mình:
Cầu may tới cõi giao hòa
Cầu may có được ngôi nhà biết yêu!Toàn bộ bài thơ như một dòng suối tình yêu tuôn chảy, trong veo và mạnh mẽ; với nhiều điệp từ, điệp ngữ tạo nên những ghềnh thác đầy ấn tượng. Phải chăng đó là nguyên nhân chính cuốn hút hồn ta khi đọc bài thơ Lục bát cầu may.
Lê Quốc Hân- báo Phụ Nữ Việt Nam
Chuyên mục này được cập nhật vào thứ Tư hàng tuần
Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn