Thơ của Bác

Vũ cao

Con tàu lượn quanh, nhấp nhô núi bãi
Xao xác hàng dương chiều mưa đổ mau
Anh bạn Trung Hoa bên tôi bỗng nói:
- Ta đã đi vào giữa đất Liễu Châu!

Tôi vẫn ngồi im nhìn qua khung cửa
Anh bạn xích gần ghé sát vai tôi:
- Có phải trời mưa làm anh tưởng nhớ
Sông nước quê anh ở mãi chân trời?

- Không, tôi không nghĩ gì vì chuyện trời mưa
Tôi đang nhẩm mấy dòng thơ chữ Hán
Mấy dòng thơ thôi mà sao gợi cảm
Đang đọng lòng tôi hai tiếng Liễu Châu:
... Hồi cố bách dư thiên ác mộng
Tỉnh lai diên thượng đới dư sầu... ⁽¹⁾

Xong tôi kể: mười bảy nǎm trước đây
Bác Hồ chúng tôi trong cảnh tù đày
Bị giải qua lao này lao khác
Mười mấy huyện ròng khắp đất Quảng Tây.

Một buổi Liễu Châu dừng chân tạm nghỉ
Người ghi nhật ký mấy câu thơ này.
Tôi đọc lại cả bài thơ tứ tuyệt
Càng đọc càng nghe ý Người thắm thiết.

Tôi tưởng thấy Người đi giữa trời mưa
Trên dải đất này những tháng nǎm xưa
Tôi tưởng thấy Người tay gông tay xích
Lặng lẽ bước trong hàng dương tịch mịc
Mà trán Người vẫn hướng về Nam
Nhớ những sông Hồng, sông Mã, sông Lam
Nhớ những người con nghìn nǎm đói rét
Những đồng chí không sợ tù sợ chết
Đang đợi Người,

và niềm thương da diết

Đã nức lòng Người thành những câu thơ
Trang sử anh hùng, nét bút đơn sơ.
Ôi mười bảy nǎm, câu thơ của Bác
Viết ở Liễu Châu, giờ tôi được đọc
Trên chuyến tàu qua giữa đất Liễu Châu!
Như có chuyện hẹn hò từ núi thẳm sông sâu:
Thơ Cha đó, dành cho con mai mốt...
Người là quê hương,

là tình yêu đất nước

Người lại là thơ

mang biết mấy tâm hồn!

Anh bạn Trung Hoa nhìn dãy núi chon von:
- Tôi vốn ở Quế Lâm từ thuở bé
Nhắc đến Bác Hồ, mẹ tôi vẫn kể
Người đã từng qua từng ở Quế Lâm.

Mẹ đã được thấy Người trong lúc gian truân
Một bọn Hán gian giải Người qua bãi
Mẹ cứ nói một câu mà tôi nhớ mãi
- Hồi ấy có một người dong dỏng cao cao
Đi từ đâu không biết tới phương nào...
Bác Hồ ở quê anh nhưng quê tôi chẳng lạ
Như chẳng lạ dòng sông với trường thành vách đá
Bước chân Người còn in dấu quê tôi
Và chuyện dân gian còn nhắc mãi về Người.

Anh bạn Trung Hoa lại ngồi im. Hai đứa
Bỗng thấy mình như đôi bạn đồng hươngg.
Con tàu đi vào giữa những hàng dương
Tôi đọc tiếp mấy bài thơ Người ấm áp
Cả lòng tôi lòng bạn biết bao nhiêu!
Nghe bánh xe lǎn từng nhịp lǎn đều
Như đất nước đang rì rầm cảm xúc.

Nửa đêm đó, bỗng dưng thức giấc,
Tôi lại khẽ ngâm thơ theo nhịp con tàu
Thơ của Người

và cũng của mai sau.

---------------------

(1) Hai câu cuối bài thơ "Đáo Liễu Châu" trong "Ngục trung nhật ký" của Hồ Chủ Tịch.